Als gevolg van de wetswijziging met betrekking tot de zogenaamde rechtmatigheidsverantwoording, zijn er vanaf 2023 nieuwe verplichtingen in de gemeentelijke accountantscontrole bij. Staatsrechtelijk en bestuurlijk was het College van Burgemeester en Wethouders al verantwoordelijk voor de rechtmatigheid. Nu moet zij echter ook zelf verantwoording afleggen over de naleving van de regels die relevant zijn voor het financiële reilen en zeilen van de organisatie. 

Wat betekent dit voor jouw gemeentelijke organisatie, en wat kan Haute Equipe hierin ondersteunen? 

Met rechtmatigheid wordt het aspect bedoeld dat duidt op de mate waarin een gevoerd financieel beleid (waaronder het financieel beheer) in overeenstemming is met de bestaande normen en/of regelgeving.  

Vóór de invoering van de aangepaste rechtmatigheidsverantwoording vormde een externe accountant een oordeel over de rechtmatigheid en bracht hier verslag over uit. Vanaf 2023 moet een organisatie zelf een rechtmatigheidsverantwoording opnemen in de jaarrekening. Dat gebeurt doordat de gemeenteraad – in plaats van de externe accountant – in gesprek gaat met het College van Burgemeester en Wethouders (B&W). Zo kan de gemeenteraad haar controlerende rol beter uitvoeren.  

Voortaan bepaalt de gemeenteraad waar de grens ligt. Wil zij bijvoorbeeld over iedere euro geïnformeerd worden of alleen boven een bepaald bedrag? De externe accountant controleert uiteindelijk de jaarrekening op de getrouwheid. 

Door de verandering van de rechtmatigheidsverantwoording is het cruciaal dat de Verbijzonderde Interne Controle (VIC) binnen je gemeentelijke organisatie op adequaat niveau is. Zo kan de rechtmatigheidsverantwoording onderbouwd worden. Bovendien moet de VIC het model van de rechtmatigheidsverantwoording volgen, zoals dat is opgesteld door de commissie BBV.  

Het is als gemeentelijke organisatie essentieel om intern de volgende vragen te stellen: 

1. Dragen we zorg voor een goede auditfunctie binnen onze organisatie? Is de Verbijzonderde Interne Controle voldoende op niveau qua kwaliteit en bezetting om een oordeel te geven over de rechtmatigheid van de baten en lasten in de jaarrekening? 
2. Zijn de processen in onze organisatie inzichtelijk? Waar liggen de rechtmatigheidsrisico's? Welke beheersingsmaatregelen zijn er aanwezig om in control te zijn? 
3. Nemen we het College, Raad en wellicht de auditcommissie voldoende mee in het proces? Is er al een beslissing genomen over de verantwoordingsgrens? 

Mocht je niet uit deze vragen komen of ondersteuning nodig hebben bij het op orde brengen van deze zaken, dan staan we bij Haute Equipe voor je klaar. 

Het grootste verschil in de rechtmatigheidsverantwoording (vergeleken met vóór 2023) is dat voortaan de externe accountant en de gemeenteraad de discussie niet meer voeren, maar het College van B&W en de gemeenteraad. Zo heeft de gemeenteraad voortaan een versterkte controlerende rol. De externe accountant geeft bij de jaarrekening alleen nog een getrouwheidsoordeel af, maar geen rechtmatigheidsoordeel. Dit leidt ertoe dat gemeenten meer behoefte hebben aan een internal auditor, ook wel de VIC of Verbijzonderde Interne Controle genoemd. De VIC'er had voorheen een voorbereidende of ondersteunende rol bij de werkzaamheden van de externe accountant. Voortaan voert hij of zij de audit zelfstandig uit. 

Onze adviseurs van Haute Equipe hebben jarenlange ervaring met bovengenoemde zaken. Wij helpen je met de verschillende trajecten, zoals het ondersteunen, uitvoeren en opleiden van je auditmedewerkers. Ook helpen we bij het inzichtelijk maken van de processen en het verzorgen van de informatievoorziening richting College en Raad.