KLANT IN ZICHT l 's-Hertogenbosch
Het is ondertussen alweer vier maanden geleden dat een heleboel ondernemingen van de ene op de andere dag hun deuren moesten sluiten vanwege de coronacrisis. Naast een hoop onzekerheid voor de ondernemers betekende dit voor gemeenten dat ze ineens duizenden aanvragen voor uitkeringen moesten verstrekken aan zelfstandig ondernemers op grond van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO). Een regeling die zorgde voor veel extra en onbekend werk wat bovendien zo snel mogelijk moest worden afgehandeld. De TOZO moest zo snel mogelijk worden opgezet om zo veel mogelijk ondernemingen en inkomens te beschermen.
Ondernemers konden de aanvullende uitkering levensonderhoud aanvragen wanneer het inkomen door de coronacrisis onder het sociaal minimum (norm hangt af van gezinssamenstelling maar is vaak iets tussen de € 1.000 en € 1.500) kwam te liggen. Daarnaast was ook een lening bedrijfskapitaal mogelijk voor ondernemingen die het heel moeilijk kregen. Toetsing op rechtmatigheid van de aanvraag was een uitdaging voor gemeenten omdat ze de mensen zo snel mogelijk wilden helpen en daardoor minder tijd konden nemen voor controle. Hierdoor is veel contact nodig met de ondernemers en zijn er veel mutaties te verwerken. Elke gemeente heeft dit op haar eigen manier aangepakt maar vaak wel met het gevolg dat ander werk uitgesteld moest worden. Nadat de Rijksoverheid had besloten ook nog de TOZO-uitkeringsperiode te verlengen tot september, besloot de gemeente ’s-Hertogenbosch om deze TOZO 2-uitvoering uit te besteden aan Haute Equipe om zo zelf weer meer tijd te hebben voor andere werkzaamheden. Haute Equipe werkt nu met een schaalbaar team van zeventien mensen samen met de gemeente aan de TOZO-werkzaamheden.
Haute Equipers in de TOZO-business
In onze dagelijkse werkzaamheden ondersteunen we de aanvraag, de afronding en alles daar tussenin. Daarbij vinden wij het uiteraard belangrijk om dubbel klantgericht te werk te gaan: zowel naar de ondernemer als naar de gemeente ’s-Hertogenbosch. Zodra de aanvraag van de ondernemer binnenkomt, beoordelen wij deze aan de hand van de gestelde criteria en kennen wij de uitkering toe of wijzen deze af. Indien de ondernemer de TOZO-uitkering ontvangt, is deze verplicht eventuele wijzigingen aan ons door te geven. Dit kan gaan om een verandering van woonplaats, inkomsten of een beëindiging van de uitkering omdat de ondernemer weer aan het werk is. Over zo’n wijziging schrijven wij dan een rapport en sturen wij een wijzigings- of beëindigingsbeschikking. Om de gemeente ’s-Hertogenbosch verder te ontlasten is een aantal van ons ingewerkt als medewerker inkomen. Zij voeren de mutaties daadwerkelijk door in het zaaksysteem en de administratie zodat de inwoner de juiste bedragen krijgt uitgekeerd. Ondertussen staan onze collega’s van de front office de hele week klaar om alle vragen te beantwoorden die telefonisch of per mail binnenkomen en ondernemers te helpen waar zij kunnen.
TOZO voor iedereen?
Het is natuurlijk voor ondernemers enorm lastig om een juiste inschatting van het uiteindelijke netto-inkomen te maken. We vragen hiernaar bij de aanvraag; soms zelfs vier maanden vooruit. Ondernemers geven later het daadwerkelijk gerealiseerde inkomen aan ons door, zodat wij dat met ons team als mutatie kunnen verwerken. Al deze onzekerheid maakt dat zaken met regelmaat herzien moeten worden of dat mensen onterecht een uitkering hebben ontvangen. Herzieningen en terugvorderingen zijn daarom binnen de TOZO niet ongebruikelijk.
De TOZO-uitkering is in dit opzicht een beetje een vreemde eend in de ‘uitkeringen-bijt’. Zoals gezegd wordt nauwelijks een pretoets uitgevoerd. Dat wil zeggen, er wordt slechts licht getoetst en de verklaring van de burger staat centraal. Uiteraard wordt er gekeken naar uitsluitcriteria, maar er wordt nog geen uitgebreid onderzoek ingesteld wanneer er twijfels bestaan over de verklaring van een ondernemer over bijvoorbeeld zijn inkomsten. Daadwerkelijke onderzoeken vinden achteraf steekproefsgewijs plaats. Om richting te geven aan deze steekproef hebben behandelaren dossiers waarbij enige twijfel bestaat over het recht op TOZO, aangemerkt als ‘aandachtsdossier’. Twijfels kunnen verband houden met de branche waarin de ondernemer werkzaam is, met het urencriterium of met bijschrijvingen die mogelijk tot inkomsten zijn te herleiden. Omdat het aantal aanvragen van TOZO-2 lager is dan van TOZO-1 krijgen we meer ruimte om aanvullende controles uit te voeren, bijvoorbeeld door telefonisch contact op te nemen met de ondernemer om een verklaring te bespreken. Mede hierdoor wordt in sommige gevallen geconstateerd dat TOZO-1 waarschijnlijk ten onrechte is verstrekt. In dergelijke gevallen wordt het dossier op een actielijst gezet. Die dossiers worden altijd grondig onderzocht.
Indien op wat voor manier dan ook blijkt dat de ondernemer ten onrechte een (deel van de) uitkering heeft ontvangen, moet dit worden teruggevorderd. Ook dit deel van het proces nemen wij voor onze rekening. Wij nemen contact op met de ondernemer, bespreken een eventuele betalingsregeling en zorgen dat dit administratief wordt verwerkt. Wij houden toezicht op de voortgang van de terugvordering en treden op als contactpersoon. Al met al is het TOZO-werk veel meer gericht op het verlenen van noodzakelijke hulp dan op politieagentje spelen. Het fijne aan het werk binnen de TOZO is dan ook de dankbaarheid van de ondernemer. Veel inwoners hebben begrip voor de situatie waarin de gemeente haar best doet om de ondersteuning binnen de omstandigheden zo goed mogelijk te verlenen en zijn enorm blij met de steun. Nederland mag zichzelf wat dat aangaat best een schouderklopje geven. Onze werkzaamheden geven dan ook veel voldoening. We zijn ons er continu van bewust dat we ervoor zorgen dat een ondernemer zichzelf kan blijven voorzien in diens levensonderhoud, terwijl we er tegelijkertijd voor zorgen dat de gemeenschappelijke middelen goed worden benut.
Een blik in de TOZO-toekomst
De vraag is nu hoelang de TOZO nog een onderdeel blijft van de gemeentelijke werkzaamheden. Het ziet er nu naar uit dat TOZO 2 in ieder geval nog werk zal blijven genereren tot en met oktober. De laatste aanvragen komen in augustus binnen en de laatste mutaties zullen eind oktober zijn verwerkt. Vergeleken met TOZO 1 is TOZO 2 (gelukkig) ook veel minder hard nodig. De meeste branches kunnen immers – zij het soms met flinke beperkingen – wel weer normaal genoeg functioneren om boven het sociaal minimum te komen. Als alles goed blijft gaan en er – even afkloppen – geen nieuwe grote uitbraak komt, zal een derde TOZO-periode dan waarschijnlijk onnodig zijn. We blijven dan achter met een zeer bijzondere ervaring: een enorme teamprestatie (van Haute Equipe en ’s-Hertogenbosch) onder grote tijdsdruk, waarbij we ons snel de systemen van de gemeente eigen moesten maken, en een enorme prestatie van Nederland en dan met name de Nederlandse gemeenten. We hebben laten zien dat de Nederlandse staat er kan zijn voor de inwoner als het erop aan komt.
